باب
السواك
15- MİSVAK KULLANMAK
BABf
42 - (252) حدثنا
قتيبة بن سعيد
وعمرو الناقد
وزهير بن حرب.
قالوا: حدثنا
سفيان عن أبي
الزناد، عن
الأعرج، عن
أبي هريرة، عن
النبي صلى
الله عليه وسلم؛
قال: "لولا
أن أشق على
المؤمنين (وفي
حديث زهير،
على أمتي) لأمرتهم
بالسواك عند
كل صلاة".
[:-588-:] Bize Kuteybetü'bnü Said ile Amr en-Nakıd ve Züheyr h. Harp
rivayet ettiler. Dedilerki; Bize Süfyan, Ebu'z-Zinad'dan, o da A'rac'dan, o da Ebu Hureyre'den o da, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
'den naklen rivayet etti. şöyle buyurmuşlar:
"Eğer müminlere
zorluk vermeyecek olsaydım -Zuheyr'in hadisi rivayetinde: ümmetime şeklindedir-
her namazdan önce onlara misvak kullanmalarını emredecektim. "
Diğer tahric: Ebu
Davud, 46; Nesai, 533; İbn Mace, 690 -muhtasar olarak-; Tuhfetu'l-Eşraf, 13673
DAVUDOĞLU ŞERHİ İÇİN buraya tıklayın
NEVEVİ ŞERHİ: "Müminiere -yahut ümmetime- zorluk vermeyecek olsaydım
... " Buyruk misvakın vacip (farz) olmadığına delildir. Şafii
(rahimehuliah) dedi ki: Eğer vacip olsaydı zor gelsin ya da gelmesin onlara
bunu emrederdi. Çeşitli mezheplere mensup ilim adamlarından bir topluluk da
şöyle demektedir: "Bu hadiste emrin vücub ifade ettiğine delil vardır.
Fukahanın çoğunluğu, kelamcı ve usul alimlerinin de pek çok topluluğu bu
kanaattedir. Bu görüşte olanlar der ki: Bunun delil oluş şekline gelince,
ittifakla misvak kullanmak sünnettir. İşte bu da vacip oluşunun terk edildiğine
delildir.
Ama
bu şekildeki bir delillendirmenin tamam olabilmesi için Nebi (Sallallahu aleyhi
ve Sellem)'in: "Ümmetime zorluk vermeyecek olsaydım ... " buyurduğu
sırada misvak kullanmanın sllnnet olduğunu ortaya koyan delile ihtiyacı vardır.
(3/143)
Yine
bir topluluğun dediğine göre bu buyrukta mendubun emredilmiş bir iş olmadığına
delil bulunmaktadır. Ancak bu söz usul alimlerinin kanaatine muhaliftir. Bu
istidlal hakkında da az önce vücub ifade ettiğine delil getirmek ile ilgili
kaydettiğimiz itiraz sözkonusudur. Allah en iyi bilendir.
Ayrıca
bu hadiste yüce Allah tarafından hakkında nas gelmemiş olan hususlarda Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in içtihatta bulunmasının caiz olduğuna delil
vardır. Fukahanın çoğunluğunun ve usul alimlerinin görüşü budur. Sahih ve
tercih edilen kanaat de budur. Hadiste Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in
ümmetine şefkati de açıklanmakta, her namazdan önce misvak kullanmanın
faziletli olduğuna da delil bulunmaktadır. Misvak kullanmanın müstehap olduğu
vakitlere dair açıklama az önce geçti.